از
زمانی که بزرگترین پروژه EDI به دستور بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا،
در تاریخ 26 اکتبر 1993 در آن کشور مطرح و بموجب آن دولت آمریکا مکلف شد
تا خرید کالا و خدمات را از طریق "تجارت الکترونیکی" انجام دهد، تجارت سنتی
و کاغذی در دنیا بیش از پیش رو به افول گذاشت . طبق ارزیابیهای انجام
شده, در تجارت سنتی حدود 7درصد ارزش مبادلات جهانی فقط صرف تهیه و مبادله
اسناد مربوطه میشود . برآوردهای انجام شده نشان میدهد که با بهرهگیری از
تجارت الکترونیکی بجای روشهای سنتی مبتنی بر کاغذ بین 21 تا 70 در صد صرفه
جوئی در فعالیتهای مختلف تجاری حاصل میگردد. کاربرد تجارت الکترونیکی در
کاهش هزینهها و تسهیل و روان سازی تجارت ملی و منطقهای سبب شده است تا
بازرگانی الکترونیک بنحو بسیار زودرس و غیر منتظرهای در تمام سطوح
اقتصادی, اعم از ملی, منطقهای و جهانی خود را بر جهانیان تحمیل نماید. در
گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه OECD آمده است که تاسال 2005 سقف
تجارت الکترونیکی باید به مبلغی حدود یک تریلیون دلار برسد .
با
رسمیت یافتن تجارت الکترونیکی در جهان، بیش از پیش به شناخت جنبههای حقوقی
این نوع تجارت و قانونمند کردن آن احساس نیاز میگردد. دست اندرکاران
تجارت ملی، منطقهای و بین المللی حق دارند تا به آثار قانونی و حقوقی
اقدامات ON LINE خود واقف گردند. لذا از مدتهاپیش مجامع بین المللی وهر یک
از کشورها در این زمینه در حد نیاز یا توان خود اقدام به وضع قوانین و
مقرراتی نموده اند.
قبل از ورود به موضوع بحث خوب است اشارهایبه مفهوم تجارت الکترونیکی
(E.Commerce)
و تفاوت آن با مبادله الکترونیک دادهها (EDI) داشته باشیم تا هنگام بحث
از وضعیت حقوقی و قانونی تجارت الکترونیکی تصویر مشترکی از آن وجود داشته
باشد.
2- تعریف و مفهوم تجارت الکترونیکی:
- تعریف تجارت الکترونیکی(E.Commerce):
تعاریف
متفاوتی از تجارت الکترونیکی ارائه شده است. برخی گفتهاند که E.Commerce
عبارت از مبادله اطلاعات تجاری بدون استفاده از کاغذ است که در آن نو آوری
هایی مانند مبادله الکترونیکی دادهها, پست الکترونیک, تابلوی اعلانات
الکترونیکی, انتقال الکترونیک وجه و سایر فن آوریهای مبتنی بر شبکه به کار
برده میشود.
اما تعریفی که کنسرسیوم صنعت Commerce Net از
تجارت الکترونیکی ارائه میدهد, مناسب تربنظر میرسد. میگوید E.Commerce
عبارتست از استفاده از کامپیوترهای یک یا چند شبکه برای ایجاد وانتقال
اطلاعات تجاری که بیشتر با خرید و فروش اطلاعات, کالاها و خدمات از طریق
اینترنت مرتبط میباشد.